De gezinnen die wij begeleiden, worstelen vaak met issues zoals schulden, armoede, werkloosheid, verslavingsproblematiek of gebrek aan huisvesting. Bij 70% van ‘onze’ gezinnen is sprake van psychiatrie bij een of beide ouders. Ouders kunnen door dit soort problemen zó in beslag worden genomen, dat zij onvoldoende beschikbaar zijn voor hun kinderen. De stress die zij ervaren, vergroot het risico op onveiligheid.

Met een werkwijze gericht op het hele gezin, lukt het ons steeds beter om de werkelijke oorzaak achter de onveiligheid in veel gezinnen te achterhalen. Tegelijkertijd zien we dat de inzet van jeugdhulp vaak niet de kern van het probleem aanpakt. Met als gevolg dat kinderen uit huis worden geplaatst omdat het niet lukt om thuis dingen te veranderen.

Het besef dat er voor een effectieve jeugdzorg eveneens gekeken moet worden naar de problemen die ouders ervaren, dringt steeds meer door. Er ontstaan samenwerkingen met onder andere de gemeente, GGD, volwassen GGZ en schuldhulpverlening om alle problematiek om een gezin heen, aan te pakken. Zo werken we succesvol samen met de GGD: bij vermoedens van psychiatrie, gaat een Sociaal Psychiatrisch Verpleegkundige mee op huisbezoek. De SPV’er richt zich hierbij speciaal op de ouder(s). Wat blijkt? Ouders beoordelen deze gesprekken als positief en stellen zich open voor hulp. Vaak ervaren ouders zelf ook problemen in de opvoeding, maar was de drempel om hulp te zoeken te hoog.

Hoewel er dus stappen worden gezet om effectievere hulp te bieden aan gezinnen, is het wat ons betreft nog te minimaal. Goede zorg vraagt om een fundamentele verandering in de manier waarop we er als maatschappij voor elkaar willen zijn. Dit vereist het doorbreken van het taboe op het vragen om hulp én betekent dat we zaken zoals de veiligheid van kinderen moeten gaan zien als een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Dat begint al met de vraag die we onszelf als professionals kunnen stellen: wat is mijn taak?

Help je als psychiater alleen je patiënt, of informeer je ook of deze kinderen heeft en handel je op mogelijke onveiligheid voor hen ten gevolge van het ziektebeeld van je patiënt? Bedenk je als schuldhulpverlener wat de impact van stress is op een gezin? Ga je als verloskundige bij zorgen het gesprek aan met de aanstaande ouder? Nemen we als professionals onze verantwoordelijkheid hierin, dan helpen we daarmee tegelijkertijd ouders zichzelf meer verantwoordelijk te maken. Dat is niet altijd eenvoudig, niet iedere ouder is direct overtuigd van de noodzakelijke hulp en wil hiervoor de benodigde toestemming geven. Uiteindelijk is die hulp echter wel de sleutel tot een duurzame oplossing voor een gezin. En ouders zijn achteraf veelal positief over de geboden hulp -dat blijkt ook uit ons onderzoek over de inzet van een SPV’er.

Daarom roepen we alle professionals in Nederland op: voel je verantwoordelijk voor dat wat je ziet, wees betrokken, steek je hand uit, stel die extra vraag, luister écht, ga het gesprek aan bij zorgen -of schakel desnoods een collega in- en durf te handelen. Neem de privacywetgeving in acht, maar verschuil je er niet achter. Laat anderen met je meedenken als het gaat om out of the box oplossingen die het inschakelen van de benodigde hulp binnen de bestaande wetgeving mogelijk maken. Met de veiligheid van kinderen als vast onderdeel in ieders takenpakket, bereiken we gezinnen sneller en effectiever en doorbreken we eindelijk die cirkel van onveiligheid. #Hetroermoetom!

Silvana Bos, strategisch adviseur
Anouk Martijn, gedragsdeskundige